เมื่อต่อมไทยรอยด์ทำงานไม่ปกติ
ในปัจจุบัน สภาพแวดล้อมเต็มไปด้วยมลภาวะมากมาย โรคภัยต่างๆ ก็มักจะวนเวียนอยู่รอบตัวเราด้วย และแน่นอน โรคต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ก็เป็นอีกโรคหนึ่ง ที่เราควรระวัง เพราะหากชะล่าใจ .. ปล่อยทิ้งไว้อาจเสี่ยงถึงขั้นหัวใจล้มเหลว หรืออาจถึงขั้นเสียชีวิตได้เลยทีเดียว
วิธีสังเกตต่อมไทยรอยด์ทำงานผิดปกติ คือ เมื่อมีอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ หิวบ่อย ทานจุ น้ำหนักลดฮวบ แม้ทานอาหารมากขึ้น.... ขี้ร้อน หงุดหงิดง่าย ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ กล้ามเนื้อแขนขาอ่อนแรง คอมีขนาดโตขึ้น ตาโปน นั่นเป็นสัญญาณที่บ่งบอกให้รู้ว่า....ตอนนี้ต่อมไทรอยด์กำลังทำงานผิดปกติ ซึ่งหากตรวจพบแต่เนิ่นๆ ก็สามารถรักษาให้หายได้
มาทำความรู้จักกับไทรอยด์กันไว้ก่อนดีกว่า
ไทรอยด์ เป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาจากต่อมไทรอยด์ซึ่งเป็นต่อมที่มีลักษณะคล้ายผีเสื้ออยู่บริเวณด้านหน้าหลอดลม ใต้ลูกกระเดือก เคลื่อนที่ขึ้นลงตามการกลืน

ฮอร์โมนไทรอยด์นั้นจะทำหน้าที่ กระตุ้นการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย และมีผลต่อการทำงานของระบบต่างๆ ของร่างกาย ทั้งสภาพอารมณ์ จิตใจ การทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ รวมทั้งการเจริญเติบโต สติปัญญา และพัฒนาการในเด็ก
หากฮอร์โมนไทรอยด์ มีการทำงานมากเกินไป จะทำให้ร่างกายเกิดการเผาผลาญพลังงานเร็วมากผิดปกติ ซึ่งส่งผลให้เหนื่อยง่าย ใจสั่น ชีพจรเต้นเร็ว หิวง่ายทานจุแต่น้ำหนักลดเร็ว โดยเราจะเรียกภาวะการทำงานผิดปกติชนิดนี้ว่า 'โรคไทรอยด์เป็นพิษ' สาเหตุหลักๆ เกิดจากร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันไปกระตุ้นต่อมไทรอยด์ให้ทำงานมากขึ้น ส่วนสาเหตุอื่นก็อาจเกิดจากการอักเสบของต่อมไทรอยด์ หรือการได้รับฮอร์โมนไทรอยด์จากแหล่งอื่น เช่น รับประทานยา หรืออาหารที่มีฮอร์โมนไทรอยด์เป็นองค์ประกอบ หรือจากเนื้องอกไทรอยด์ชนิดเป็นพิษ (Toxic nodular goiter) เป็นต้น
ปัจจุบันพบว่าคนไทยร้อยละ 1- 3 ผู้ป่วยเป็นโรคไทรอยด์เป็นพิษ โดยพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
นอกจากนี้ยังมีภาวะการทำงานผิดปกติอีกชนิดหนึ่งของต่อมไทรอยด์ที่พบว่ามีอาการตรงกันข้ามกับโรคไทรอยด์เป็นพิษก็คือ 'ไทรอยด์ทำงานต่ำเกินไป' ซึ่งเป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนออกมาได้น้อยกว่าปกติ ทำให้มีการเผาผลาญในร่างกายน้อยลงผิดปกติ
ส่งผลให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นง่าย เชื่องช้า อ่อนเพลีย บวม ง่วงนอนท้องผูก เฉื่อยชาไม่กระฉับกระเฉง ขี้ลืมบ่อยๆ ประจำเดือนมามากผิดปกติ ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ เสียงแหบ ผิวแห้ง ใบหน้าเปลือกตา หรือมือเท้าบวม ซึมเศร้า ชีพจรเต้นช้า ถ้าเป็นมากอาจพบภาวะหัวใจวาย น้ำท่วมปอด
สาเหตุที่พบบ่อยเกิดจาก...ร่างกายสร้างสารขึ้นมายับยั้งการทำงานของไทรอยด์ ทำให้ไทรอยด์ทำงานน้อยลง สาเหตุอื่นที่พบ ได้แก่ การขาดสารไอโอดีน การอักเสบเรื้อรังของต่อมไทรอยด์ การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ การได้รับยาต้านไทรอยด์มากเกินไป การกลืนน้ำแร่รังสีไอโอดีน และโรคขาดฮอร์โมนไทรอยด์แต่กำเนิด
วิธีการรักษาโดยทั่วไป มีทั้งการรับประทานยาเพื่อลดการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งผู้ป่วยมักต้องทานยาต่อเนื่องประมาณ 24-36 เดือน หรือจะเป็นการดื่มมน้ำแร่รังสีไอโอดีน และการผ่าตัด นายแพทย์ณัฐนนท์ มณีเสถียร อายุรแพทย์ด้านต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิซึ่ม แนะนำว่า 'สำหรับผู้ที่เป็นโรคไทรอยด์ทำงานผิดปกตินั้น ควรงดสูบบุหรี่ เพราะบุหรี่จะทำให้อาการทางตารุนแรงมากขึ้น เช่น ตาโปนขึ้น ควรงดการดื่มแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มบำรุงกำลังหรือคาเฟอีน เพราะอาจทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะมากขึ้น ควรงดออกกำลังกายหนักในช่วงแรกของการรักษา โรคไทรอยด์เป็นพิษ เป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยผู้ป่วยต้องมาพบแพทย์เพื่อติดตามอาการอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง ไม่ควรหยุดยาหรือปรับขนาดยาเอง เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงจากยาและทำให้รักษาหายยากขึ้น' ในกรณีที่รักษาหายขาดแล้วควรมีการติดตามระดับฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เนื่องจากอาจมีโอกาสกลับเป็นซ้ำหรือเกิดภาวะฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำได้
ที่มา..โรงพยาบาลกรุงเทพ
บทความเพิ่มเติม อ้างอิงจากข้อมูลโรงพยาบาลเวชธานี
ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ แบ่งออกได้ 3 กลุ่ม คือ
ต่อมไทรอยด์โต แต่ทำหน้าที่ปกติ
ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ คือทำงานมากเกินไป (Hyperthyroidism) เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป จนระดับฮอร์โมนในเลือดสูงกว่าปกติ
ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป (Hypothyroidism) เป็นภาวะที่ฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดอยู่ในระดับน้อยเกินไป และทำให้เกิดอาการผิดปกติกับร่างกาย
การรักษาต่อมไทรอยด์เป็นพิษไม่ว่าจากสาเหตุใดก็ตามจะมี 3 วิธี คือ
1 ให้ยายับยั้งการสร้างฮอร์โมนต่อมไทรอยด์
2 ให้ไอโอดีนเคลือบสารกัมมันตภาพรังสี คือ lodine131
3 การผ่าตัด
ส่วนการรักษาต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย คือการให้ฮอร์โมนไทรอยด์ เพื่อชดเชยที่ร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นมาได้ จึงต้องรักษาไปตลอดชีวิต เมื่อชดเชยฮอร์โมนได้เพียงพอ ร่างกายก็จะกลับสู่ภาวะปกติ สิ่งสำคัญคือต้องชดเชยให้ฮอร์โมนอยู่ในระดับปกติตลอดไป
อาการที่พบได้เมื่อไทรอยด์ผิดปกติ
ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ เหนื่อยง่าย ใจสั่น มือสั่น ขี้ร้อน เหงื่อออกมาก หิวบ่อย น้ำหนักลดถึงแม้รับประทานมาก สมาธิสั้น อยู่ไม่ค่อยสุข กระวนกระวาย เครียด นอนไม่ค่อยหลับ มีอาการทางด้านประสาทหรือด้านจิตใจได้ง่าย บางรายถ่ายอุจจาระบ่อยขึ้นวันละ 2 – 3 ครั้ง สำหรับผู้หญิง...ประจำเดือนอาจมาน้อยลง ผู้ชายอาจพบอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อขาและแขนส่วนต้น บางรายอาจพบตับโต และตัวเหลืองตาเหลือง
รายที่ต่อมไทรอยด์เป็นพิษรุนแรง อาจมาด้วยอาการของภาวะหัวใจล้มเหลวได้
ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยกว่าปกติ จะมีอาการ เฉื่อยชา ขี้เกียจ ง่วงหงาวหาวนอนบ่อย น้ำหนักเพิ่มขึ้น บวมแบบกดไม่บุ๋ม ผิวหนังแห้ง หยาบ ผมหยาบหนา เปราะ ร่วงง่าย เหนื่อยง่าย รู้สึกหายใจไม่เต็มที่ ท้องผูก คิดช้า พูดช้า ซึมเศร้า ไม่มีสมาธิ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ไม่ค่อยมีแรง เป็นตะคริวง่าย ผู้หญิงประจำเดือนอาจมามากกว่าปกติ หรือประจำเดือนขาดหายไป
*************
|